De tijdelijke werkloosheid sinds corona: “Klaar om nieuwe risico's het hoofd te bieden”
Wie nog nooit van tijdelijke werkloosheid gehoord had, kon er vanaf maart 2020 niet meer omheen: nooit eerder beschermde de tijdelijke werkloosheid zoveel mensen en bedrijven als tijdens de coronacrisis. Nu die uitzonderlijke crisisperiode achter de rug is, laat ze echter geen sporen meer achter op de evolutie tijdelijke werkloosheid, zo blijkt uit een nieuwe studie van de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (RVA). “De tijdelijke werkloosheid blijft onder controle en lijkt in staat om ook de nieuwe risico’s op de arbeidsmarkt het hoofd te bieden,” zegt Michiel Segaert, hoofdredacteur van de publicatie.
Een flexibele eeuweling
Ook al bestaat de tijdelijke werkloosheid ondertussen meer dan honderd jaar, het stelsel blijkt flexibel te kunnen inspelen op crisissen en algemene maatschappelijke trends. Zo kan het flexibel omgaan met vrijwel alle situaties van tijdelijke werkonbekwaamheid, ook met oorzaken die enkele jaren geleden nog niet in brede mate bestonden, zoals grootscheepse cyberaanvallen. “In 2023 hadden 912 meldingen van tijdelijke werkloosheid betrekking op cyberaanvallen, in de eerste zes maanden van 2024 waren dat er al 639. Tegelijkertijd zien we bv. ook effecten van de klimaatverschuiving. Tijdelijke werkloosheid door slecht weer wordt niet langer gedomineerd door vorstperiodes, maar door zware regenval of extreme hittegolven,” licht Michiel Segaert toe. “Het zijn nieuwe algemene trends en risico’s op de arbeidsmarkt, waarop de tijdelijke werkloosheid als het ware vanzelf kan inspelen.”
Geen terugkeer naar ‘voor corona’, wel een normalisering
Sinds de crisis bleef de tijdelijke werkloosheid hoger liggen dan in 2019. Daarbij stellen sommigen zich de vraag of gebruikers door de crisis meer vertrouwd zouden zijn geraakt met het stelsel en we daarom voortaan structureel meer tijdelijke werkloosheid zien.
“Uit de studie blijkt dat dat niet het geval is,” zegt Michiel Segaert. “Het huidige percentage tijdelijke werkloosheid ligt inderdaad hoger dan net voor de crisis, maar de periode van 2017-2019 kende dan ook historisch lage cijfers voor tijdelijke werkloosheid. Je kunt dat eigenlijk niet als een ‘normale’ periode beschouwen.” Uit de vergelijking met meerdere jaren blijkt dat de cijfers voor 2023-2024 nog steeds tot de gunstigste in de geschiedenis van het stelsel behoren en lager liggen dan het gemiddelde van 2012-2019. We zien ook dezelfde trends als in gelijkaardige stelsels in de buurlanden.
Kanaries in de koolmijn
Toch een kleine kanttekening. “Sinds de coronacrisis zien we veel economische en geopolitieke onzekerheid,” zegt Michiel Segaert. “In een aantal sectoren, zoals de industrie en zeker ook de maatwerkbedrijven, ontstaan sterkere concentraties van tijdelijke werkloosheid. Het zijn de spreekwoordelijke kanaries in de koolmijn, die tonen dat onze economie op bepaalde vlakken toch wat fragieler is.” Voor de RVA blijft dus waakzaamheid geboden, hoewel de cijfers over tijdelijke werkloosheid momenteel geen bijzonder zorgwekkende trends laten zien.
Je vindt de volledige studie hier.
