Vrijstellingen voor beroepsopleidingen en hun impact op knelpuntsectoren

De RVA heeft via een nieuwe studie de transities geanalyseerd van opleidings- of studievrijstellingen naar vijf sectoren die zwaar getroffen zijn door arbeidskrapte: de zorg, de bouw, het onderwijs, de horeca en het wegvervoer. Doel van het onderzoek: de doeltreffendheid bepalen van opleidingen gevolgd met een vrijstelling richting knelpuntsectoren en de duurzaamheid van de tewerkstelling.

Impact op de zorgsector

De zorgsector is veruit de sector met de meest acute tekorten, wat een blijvende bedreiging vormt voor de kwaliteit van de zorgverlening. Iets minder dan 5.000 mensen die in 2021-2022 uit een vrijstellingsregeling kwamen, zijn in de zorgsector aan de slag gegaan. “Dat komt jaarlijks overeen met een instroom gelijk aan 1,4% van het totale arbeidsvolume in de sector,” legt Michiel Segaert uit, hoofdredacteur van de studie. “Dat is niet niks.” Bovendien toont de studie aan dat de werkstabiliteit opmerkelijk is van mensen die via een vrijstelling in de zorgsector belanden. “Waar werkzoekenden die opnieuw aan de slag gaan niet altijd een stabiele job vinden, blijkt dat bijna 9 op de 10 (87%) die na een vrijstelling in de zorg starten, een jaar later nog steeds in die sector werken. Een dergelijk resultaat is uitzonderlijk genoeg om in de verf te zetten,” benadrukt Segaert.

De studie werd gepubliceerd kort na het Paasakkoord, waarin aangekondigd werd dat opleidingen tot knelpuntberoepen in de zorgsector zouden worden uitgezonderd van de voorziene beperking in de tijd van de werkloosheidsuitkeringen. Die informatie was nog niet bekend op het moment dat de studie werd opgesteld.

Een doeltreffend middel tegen kwantitatieve tekorten

De heel positieve resultaten in de zorgsector mogen de kwaliteit van de transities in andere knelpuntsectoren niet verhullen. De sector van het wegvervoer toont het hoogste werkgelegenheidspercentage na één jaar (89%). “Daar zien we ook een bijzondere dynamiek in het efficiënt gebruik van uitzendarbeid, die echt als springplank dient voor duurzame integratie van werkzoekenden op de arbeidsmarkt,” aldus Segaert. Ook de bouw en het onderwijs vertonen zeer gunstige trends, al is de jobstabiliteit er iets lager. Alleen de horecasector – waar de tekorten vooral voortkomen uit het instabiele karakter van het werk zelf – toont geen duidelijke meerwaarde voor wie via een opleiding instroomt.

Alle wegen leiden naar knelpuntberoepen

Uit de studie blijkt dat alle bestaande vrijstellingsmaatregelen (en dus opleidingen), al dan niet gericht op knelpuntberoepen, in de praktijk vaak toch naar knelpuntberoepen leiden. Dit geldt vooral voor sectoren waarvoor een lager specialisatieniveau vereist is, zoals de bouw en de horeca: in deze sectoren had meer dan 50% van de onderzochte populatie geen specifieke opleiding tot een knelpuntberoep gevolgd. Het ging hier vaak om kortere, niet noodzakelijk kwalificerende opleidingen, zoals het behalen van een rijbewijs of een taalcursus.

Video Youtube:  Studie: vrijstellingen voor opleidingen en hun impact op knelpuntsectoren

De volledige studie vindt u hier.