Privésector - Tijdskrediet - landingsbanen
Wat is een landingsbaan?
De landingsbaan laat de je toe jouw prestaties met 1/5 of 1/2 te verminderen tot op het moment dat je met pensioen gaat. Je kunt het recht op tijdskrediet bekomen bij je werkgever vanaf 55 jaar of vanaf 50 jaar onder bepaalde voorwaarden.
De uitkeringen van de RVA kunnen daarentegen pas vanaf 60 jaar worden toegekend volgens de algemene regel. Als uitzondering op die regel kunnen de uitkeringen worden toegekend van 55 jaar tot en met 59 jaar, voor zover een intersectoriële en sectoriële cao het gebruik van de afwijkende voorwaarden mogelijk maakt. […]
Wat is, in het kader van een landingsbaan, het verschil tussen het recht op verlof bij de werkgever en het recht op onderbrekingsuitkeringen?
Als op basis van de collectieve arbeidsovereenkomst nr. 103 alle toegangsvoorwaarden zijn vervuld (25 jaar beroepsverleden in loondienst, 2 jaar anciënniteit in de onderneming en tewerkstelling in het vereiste arbeidsregime tijdens de 24 voorgaande maanden), kan de landingsbaan altijd worden verkregen bij de werkgever vanaf 55 jaar volgens de algemene regel of vanaf 50 jaar onder bepaalde voorwaarden.
De uitkeringen van de RVA kunnen daarentegen slechts worden toegekend vanaf 60 jaar volgens de algemene regel, of tussen 55 en 59 jaar, voor zover een intersectoriële en sectoriële cao dat mogelijk maken. […]
Bij een aanvraag bij de werkgever vóór 60 jaar, als er geen cao is om uitkeringen te verkrijgen op basis van afwijkende voorwaarden, wordt het tijdskrediet landingsbaan zonder onderbrekingsuitkeringen door de RVA toegekend.
Wat zijn de verschillende vormen van loopbaanonderbreking in het kader van tijdskrediet landingsbaan?
De onderbreking tot 1/2. Dat biedt je de mogelijkheid om je prestaties (van minstens 3/4 van een voltijdse betrekking) te verminderen om halftijds te gaan werken tot aan je pensioen. Die vorm van onderbreking moet worden genomen per minimumperiode van 3 maanden.
De onderbreking met 1/5. Je kunt je (voltijdse) prestaties verminderen om 4/5 te gaan werken tot aan je pensioen. Die vorm van onderbreking moet worden genomen per minimumperiode van 6 maanden.
Wat in geval van deeltijdse tewerkstelling bij twee verschillende werkgevers?
Zie infoblad T163.
Welke voorwaarden moet ik vervullen om een landingsbaan bij mijn werkgever te krijgen?
Bij het begin van het tijdskrediet moet je ten minste 55 jaar oud zijn (of 50 jaar op basis van de uitzonderingen die zijn voorzien door de cao nr. 103) en op het ogenblik van de schriftelijke kennisgeving aan de werkgever voldoen aan de volgende 3 voorwaarden:
1. De voorwaarde van het beroepsverleden
Je moet ten minste 25 jaar beroepsverleden in loondienst als werknemer hebben.
2. De anciënniteitsvoorwaarde
Je moet minstens 2 jaar anciënniteit hebben bij de werkgever bij wie je de landingsbaan vraagt. Die periode van 2 jaar kan worden verminderd in onderling overleg tussen de werknemer en de werkgever.
3. De tewerkstellingsvoorwaarde
- om een halftijdse landingsbaan te bekomen, moet je gedurende 24 maanden ten minste 3/4 gewerkt hebben bij je huidige werkgever;
- om een 1/5 landingsbaan te bekomen, moet je bij je huidige werkgever gedurende 24 maanden ofwel voltijds en gewoonlijk in een arbeidsregime hebben gewerkt gespreid over 5 dagen of meer, ofwel 4/5 in het kader van het algemeen stelsel van het 1/5 tijdskrediet of bij twee werkgevers voor zover de som van de twee tewerkstellingsbreuken samen bij de twee werkgevers minstens een voltijdse betrekking vormt en met het akkoord van de werkgever(s). Om de 1/5 vermindering te bepalen, wordt rekening gehouden met de voltijdse arbeidsduur bij de werkgever waar de schriftelijke kennisgeving wordt verricht.
Opmerking: als de anciënniteitsvoorwaarde van 2 jaar in onderling akkoord met je werkgever wordt verminderd, kan er ook rekening worden gehouden met de tewerkstellingen bij je vorige werkgevers om aan de tewerkstellingsvoorwaarde van 24 maanden te voldoen.
Voor meer informatie consulteer het infoblad T161.
Wat zijn de uitzonderingen om een landingsbaan bij mijn werkgever te bekomen vanaf 50 jaar?
Je kunt een landingsbaan bekomen (zonder uitkeringen van de RVA) vanaf de leeftijd van 50 jaar als je voldoet aan een van de volgende 3 uitzonderingen:
Enkel voor de halftijdse landingsbaan
Op het ogenblik van de schriftelijke kennisgeving ben je actief geweest in een zwaar beroep gedurende ten minste 5 jaar/7 jaar tijdens de 10/15 voorgaande jaren EN dat zware beroep is opgenomen in de lijst van knelpuntberoepen;
Enkel voor de 1/5 landingsbaan
Op het ogenblik van de schriftelijke kennisgeving aan de werkgever:
- ben je ofwel actief geweest in een zwaar beroep gedurende ten minste 5 jaar/7 jaar tijdens de vorige 10/15 jaar;
- heb je ofwel 28 jaar beroepsloopbaan in loondienst (opgelet: die uitzondering kan enkel worden gebruikt als dat recht is voorzien in een collectieve arbeidsovereenkomst gesloten op sectoraal niveau).
Voor de halftijdse en de 1/5 landingsbaan
Het begin van de landingsbaan is gelegen in een periode van erkenning als onderneming in moeilijkheden of in herstructurering EN aan de 2 volgende voorwaarden is voldaan:
- de onderneming toont aan dat haar aanvraag om erkenning kadert in het herstructureringsplan en het mogelijk maakt ontslagen te vermijden;
- de minister van Werk heeft in zijn verklaring tot erkenning uitdrukkelijk gepreciseerd dat deze voorwaarde vervuld is.
Wat is een zwaar beroep?
Er bestaan 3 categorieën van zware beroepen:
- werk in wisselende ploegen: het gaat om werk in minstens 2 ploegen met minstens 2 werknemers die hetzelfde werk verrichten wat de inhoud en de omvang betreft, die elkaar opvolgen in de loop van de dag zonder dat er een onderbreking is tussen de opeenvolgende ploegen en zonder dat de overlapping langer duurt dan een kwart van hun dagelijkse opdrachten en op voorwaarde dat de werknemer beurtelings van ploeg verandert;
- werk in onderbroken diensten: het gaat om werk waarbij je permanent werkt in dagprestaties waarvan de begintijd en eindtijd minimum 11 uur uit elkaar liggen, met een onderbreking van minstens 3 uur en minimumprestaties van 7 uur.
- tewerkstelling in een arbeidsregime met nachtprestaties: zoals bepaald in artikel 1 van de collectieve arbeidsovereenkomst (cao) nr. 46 betreffende de begeleidingsmaatregelen voor ploegenarbeid met nachtprestaties alsook voor andere vormen van arbeid met nachtprestaties. Concreet betreft het dus prestaties die gewoonlijk worden verricht in arbeidsregimes met prestaties tussen 20 uur en 6 uur 's ochtends, uitgezonderd:
- de personen tewerkgesteld in een familieonderneming waar gewoonlijk alleen bloedverwanten, aanverwanten of pleegkinderen arbeid verrichten onder het uitsluitend gezag van de vader, de moeder of de voogd;
- het varend personeel van de visserijbedrijven en van de koopvaardij alsmede het varend personeel in het luchtvervoer.
Welke zijn de categorieën van erkende zware knelpuntberoepen?
- De verpleegkundigen en het verzorgend personeel in ziekenhuizen;
- De verpleegkundigen en het verzorgend personeel in rusthuizen en rust- en verzorgingstehuizen.
Ik zit reeds in het stelsel van de 1/5 landingsbaan tot aan het pensioen. Kan ik overstappen naar de halftijdse landingsbaan?
Ja je kan een vroegtijdig einde stellen aan je 1/5 landingsbaan mits akkoord van je werkgever. U moet nadien een nieuwe aanvraag halftijdse landingsbaan indienen en voldoen aan alle voorwaarden.
Hoe de 25 jaar beroepsverleden berekenen?
Zie infoblad T 161 Het tijdskrediet landingsbaan - Recht bij de werkgever (rva.be)
Welke zijn de periodes gelijkgesteld met arbeid in loondienst?
Zie infoblad T 161 Het tijdskrediet landingsbaan - Recht bij de werkgever (rva.be)
Wie moet de berekening van de 25 jaar beroepsverleden als loontrekkende uitvoeren en hoe gebeurt de aangifte ervan bij de RVA?
Als werknemer die tijdskrediet aanvraagt, heb je de verantwoordelijkheid om de berekening van je beroepsverleden uit te voeren.
In theorie moet je dus minstens 25 jaar beroepsverleden als loontrekkende kunnen bewijzen en daarvan het bewijs leveren aan de RVA. Je bent evenwel vrijgesteld van de indiening van verantwoordingsstukken over de gegevens die onze dienst kan bekomen bij andere socialezekerheidsinstellingen, met andere woorden de loopbaangegevens in België, beheerd door SIGEDIS.
NB: SIGEDIS is de instelling die de sociale gegevens over je loopbaan beheert, door ze te verzamelen en te registreren in haar databanken. Die databanken worden ter beschikking gesteld van openbare instellingen zoals de RVA, opdat ze kunnen worden gebruikt. Als je meer uitleg wil over dat onderwerp, kun je hun website raadplegen: www.sigedis.be.
Aangezien SIGEDIS geen afrekening bezorgt van de dagen doorgebracht onder de wapens naar aanleiding van een oproeping of een wederoproeping bij het leger, noch de dagen als gewetensbezwaarde of de prestaties als dienstplichtige gelijkgesteld aan militaire dienst, moet je, als je je in een van die situaties bevond, de RVA een bewijs leveren dat het aantal dagen vermeldt die in aanmerking kunnen worden genomen.
Aangezien SIGEDIS evenmin de afrekening bezorgt van de dagen tewerkstelling in het buitenland, moet je, als je hebt gewerkt als loontrekkende in een ander land van de Europese Economische Ruimte, het schriftelijk bewijs daarvan bezorgen aan de RVA, via alle nodige middelen (bijvoorbeeld: het Europees formulier U1 ingevuld door de bevoegde buitenlandse instelling of elk ander bewijs).
Kan de RVA op voorhand mijn beroepsverleden berekenen om te bepalen of ik voldoe aan de voorwaarde van 25 jaar beroepsverleden als loontrekkende?
Ja. Als je dat wil, kun je aan het kantoor van de RVA waarvan je afhangt, vragen om je beroepsverleden als loontrekkende te berekenen. Je moet dan het formulier 'C61 - Beroepsverleden landingsbanen' invullen.
Op basis van die aanvraag zal het RVA-kantoor je beroepsverleden berekenen met behulp van de gegevens die beschikbaar zijn bij de Kruispuntbank van de Sociale Zekerheid. Het zal je dan op de hoogte brengen van het resultaat.
Als je onvoldoende beroepsverleden hebt, dan kun je eventueel een nieuwe aanvraag tot berekening indienen op grond van bijkomende bewijsstukken (bijvoorbeeld het bewijs van jaren loopbaan als loontrekkende in een ander Europees land).
Als uit het antwoord van je RVA-kantoor blijkt dat:
- je geen 25 jaar beroepsverleden als loontrekkende hebt (zelfs na een eventuele nieuwe berekening op basis van bijkomende bewijsstukken), kun je geen tijdskrediet landingsbaan krijgen bij je werkgever en heb je dus geen recht op een uitkering van de RVA.
- je ten minste 25 jaar beroepsverleden als loontrekkende hebt, kun je dat bewijs aan je werkgever bezorgen wanneer je hem vraagt om gebruik te maken van jouw recht op tijdskrediet landingsbaan. Wanneer je vervolgens de aanvraag om onderbrekingsuitkeringen indient, moet je dat antwoord ook bijvoegen bij je aanvraag.
Ik ben 60 jaar maar ik heb geen 25 jaar beroepsverleden op het ogenblik van de schriftelijke kennisgeving aan de werkgever. Kan ik een landingsbaan met uitkeringen genieten?
Neen, je moet ten minste 25 jaar beroepsverleden als werknemer in loondienst bewijzen om een landingsbaan te kunnen genieten. Als je echter de maximumduur van het tijdskrediet met motief nog niet hebt uitgeput, zou je een onderbreking kunnen aanvragen in dat stelsel bij je werkgever als je een motief kunt inroepen dat voorzien is in de reglementering.
Vanaf welke leeftijd kan ik een halftijdse of 1/5 landingsbaan met uitkeringen genieten?
Je kunt het recht op onderbrekingsuitkeringen verkrijgen vanaf 60 jaar.
U kan uitkeringen aanvragen tussen 55 tot en met 59 jaar onder bepaalde voorwaarden. Er moet een intersectoriële cao zijn die dat mogelijk maakt.
Momenteel is dat de interprofessionele cao nr. 170 die het mogelijk maakt om onderbrekingsuitkeringen te verkrijgen bij een landingsbaan vanaf de leeftijd van 55 jaar voor de periode van 01.07.2023 tot en met 30.06.2025.
Er moetook een sectorale cao zijn afgesloten in toepassing van de interprofessionele cao nr. 170.
In geval van tewerkstelling in een onderneming die erkend is als onderneming in moeilijkheden of in herstructurering, moet er een ondernemings-cao zijn afgesloten.
Wanneer je werkt bij een werkgever die niet afhangt van een paritair comité of waarvan het paritair comité niet werkzaam is, is een toetredingsakte tussen de werkgever en de werknemers of een wijziging van het arbeidsreglement van de onderneming vereist om cao nr. 170 toe te passen.
Wat zijn de uitzonderingen om een landingsbaan met uitkeringen te bekomen tussen 55 tot en met 59 jaar?
Voor zover de cao’s het mogelijk maken (zie de vraag/het antwoord hierboven) kun je de uitkeringen bekomen vóór 60 jaar wanneer je voldoet aan een van de volgende afwijkende voorwaarden:
1. Je bent tewerkgesteld in een onderneming die erkend is als zijnde in herstructurering of in moeilijkheden op de aanvangsdatum van je tijdskrediet eindeloopbaan;
2. Op de datum van de schriftelijke kennisgeving aan de werkgever, kun je 35 jaar beroepsloopbaan in loondienst bewijzen in de zin van de reglementering “werkloosheid met bedrijfstoeslag”;
3. Op het ogenblik van de schriftelijke kennisgeving aan de werkgever, werd je ofwel:
a. minstens 5 jaar, gedurende de 10 voorgaande jaren tewerkgesteld in een zwaar beroep;
b. minstens 7 jaar, gedurende de 15 voorgaande jaren tewerkgesteld in een zwaar beroep;
c. minstens 20 jaar tewerkgesteld in een stelsel van nachtarbeid, beoogd in artikel 1 van de collectieve arbeidsovereenkomst nr. 46;
d. tewerkgesteld door een werkgever die afhangt van het paritair comité van de bouwsector en je beschikt over een attest dat werd afgeleverd door een arbeidsarts waarin je ongeschiktheid om je beroepsactiviteit voort te zetten, wordt bevestigd.
4. Je bent een werknemer tewerkgesteld bij een werkgever van het paritair comité 327 voor een beschutte werkplaats, een sociale werkplaats of een maatwerkbedrijf en je hebt minstens 25 jaar beroepsverleden als loontrekkende op het ogenblik van de schriftelijke kennisgeving aan de werkgever. Het kaderpersoneel is uitgesloten. Deze afwijking is geldig van 01.07.2023 tot en met 30.06.2025.