Mag u een overlevingspensioen cumuleren met uitkeringen?

T109

Laatste update : 1.01.2024

Waarover gaat dit infoblad?

In dit infoblad wordt uitgelegd onder welke voorwaarden u een overlevingpensioen kunt cumuleren met uitkeringen betaald door de werkloosheidsverzekering.

Belangrijke opmerkingen

De informatie in dit infoblad is ook gebaseerd op wetgevingen die kunnen wijzigen en waarvoor de RVA niet bevoegd is. Neem contact op met de bevoegde pensioendienst: hij kan u indien nodig meedelen of de uitleg in kwestie wel degelijk toepasselijk is in uw situatie.

Sommige informatie in dit infoblad heeft betrekking op bevoegdheden die door de zesde staatshervorming op 1 juli 2014 naar de gewesten en de Duitstalige gemeenschap werden overgedragen (zie www.vdab.be, www.actiris.be, www.brussel-economie-werk.be, www.leforem.be, http://emploi.wallonie.be/home.html, www.ifapme.be, www.adg.be).

Er is echter een overgangsfase tijdens welke de RVA deze bevoegdheden blijft uitoefenen. De RVA blijft dus op grond van het continuïteitsbeginsel belast met de uitvoering van deze materie tot wanneer het gewest deze bevoegdheid operationeel kan uitoefenen.
De bestaande regelgeving en procedures blijven van kracht tot een gewest of de Duitstalige Gemeenschap ze wijzigt.

Overgangsuitkering of overlevingspensioen?

Sinds 01.01.2015 heeft wie weduwe/weduwnaar wordt en niet voldoet aan de minimumleeftijd voor een overlevingspensioen, recht op een overgangsuitkering.

De minimumleeftijd om in aanmerking te komen voor een overlevingspensioen was 45 jaar in 2015. Die leeftijd neemt elk jaar met 6 maanden toe en zal in 2025 50 jaar bedragen.

De overgangsuitkering is beperkt in de tijd en wordt toegekend voor een periode van 18, 36 of 48 maanden, al naargelang kinderlast of niet.

Mag u een overgangsuitkering cumuleren met uitkeringen?

U mag een overgangsuitkering onbeperkt cumuleren met beroeps- en vervangingsinkomsten. U moet aan de RVA niet aangeven dat u een overgangsuitkering geniet.

Tijdens de periode waarin u een overgangsuitkering combineert met werkloosheidsuitkeringen moet u ingeschreven zijn als werkzoekende en beschikbaar zijn voor de arbeidsmarkt. Als volledig werkloze moet u actief zoeken naar werk en bent u verplicht elke passende dienstbetrekking te aanvaarden (behalve indien u een vrijstelling geniet).

Mag u een overlevingspensioen cumuleren met uitkeringen?

Werkloosheidsuitkeringen

Welke cumulatie is er mogelijk?

U mag een Belgisch overlevingspensioen cumuleren met werkloosheids-, ziekte- of onderbrekingsuitkeringen (in het kader van een loopbaanonderbreking, vermindering van prestaties of tijdskrediet) gedurende een eenmalige periode van in totaal 12 kalendermaanden.

Indien u werkloosheidsuitkeringen geniet, moet u via uw uitbetalingsinstelling melden aan de RVA dat u een overlevingspensioen geniet. U moet bij die aangifte ook opgeven voor welke periodes in het verleden u een overlevingspensioen met ziekte- of onderbrekingsuitkeringen hebt gecumuleerd.

Het bedrag van het pensioen wordt in geval van cumulatie echter op jaarbasis beperkt. Voor meer info hierover kan u terecht bij de Federale Pensioendienst. Na de periode van 12 maanden moet u kiezen tussen het overlevingspensioen en de uitkeringen.

De 12 maanden hoeven elkaar niet op te volgen en de uitkeringen moeten geen volledige maanden betreffen. Van zodra u één enkele werkloosheids-, ziekte- of onderbrekingsuitkering ontvangt in de loop van een maand, telt deze maand mee voor de periode van 12 maanden.

Wat zijn werkloosheidsuitkeringen?

Onder werkloosheidsuitkeringen wordt verstaan:

  • de uitkering als onvrijwillig volledig werkloze, waaronder ook de uitkering als werkloze met bedrijfstoeslag (SWT).
    U hebt dus geen recht op uitkeringen als volledig werkloze indien u het initiatief neemt om te stoppen met werken met de bedoeling het overlevingspensioen te ontvangen;
  • de uitkering als tijdelijk werkloze en de seniorvakantie-uitkering;
  • de inkomensgarantie-uitkering in geval van onvrijwillig deeltijdse arbeid.
    U hebt dus geen recht op deze uitkering indien u uw arbeidsduur vermindert met de bedoeling het overlevingspensioen te ontvangen;
  • de toeslag als PWA-werknemer;
  • de opvanguitkering voor onthaalouders (zie ook verder).
Wat zijn uw verplichtingen als werkloze?

Ondanks het feit dat u een overlevingspensioen ontvangt, moet u ingeschreven zijn als werkzoekende en beschikbaar zijn voor de arbeidsmarkt.

Als volledig werkloze moet u actief zoeken naar werk en bent u verplicht elke passende tewerkstelling dienstbetrekking te aanvaarden (behalve indien u een vrijstelling geniet).

Wat indien u werkloosheidsuitkeringen combineert met een tewerkstelling?

Dit betreft de situatie waarin u tijdens een tewerkstelling nog werkloosheidsuitkeringen ontvangt (bv. als tijdelijk werkloze of als deeltijds werkende met een inkomensgarantie-uitkering).

Indien het beroepsinkomen dat u ontvangt hoger is dan een toegelaten inkomensgrens, kan het pensioen worden teruggevorderd.

Het bedrag van de werkloosheidsuitkeringen, los van het feit of deze worden toegekend voor volledige of onvolledige maanden, wordt vanaf 2013 door de pensioensector niet meer in aanmerking genomen als beroepsinkomen.

Activeringsuitkeringen of werkhervattingstoeslag

De pensioensector beschouwt de activeringsuitkering (Activa, SINE, DSP, ... ) en de werkhervattingstoeslag als een beroepsinkomen. U mag ze dus maar cumuleren met een overlevingspensioen binnen de toegelaten inkomensgrenzen.

Een overschrijding van deze grenzen kan ertoe leiden dat het voor het betrokken kalenderjaar toegekende pensioen wordt teruggevorderd.

Indien u een overlevingspensioen geniet op het ogenblik dat u de activeringsuitkeringen of werkhervattingstoeslag aanvraagt, kunt u ze bekomen op voorwaarde dat u het krediet van 12 maanden nog niet hebt uitgeput. In dat geval zullen deze voordelen u worden toegekend tot op het einde van uw tewerkstelling, binnen de grenzen van de betrokken reglementering.

Indien u deze voordelen reeds geniet op het ogenblik van de toekenning van een overlevingspensioen, zult u er verder van kunnen genieten tot op het einde van uw tewerkstelling, binnen de grenzen van de betrokken reglementering.

Opvanguitkeringen

De opvanguitkering is een uitkering die de RVA toekent aan een onthaalouder. Ze wordt toegekend indien zijn / haar inkomsten dalen omdat de ingeschreven kinderen afwezig zijn om redenen onafhankelijk van de wil van de onthaalouder. De opvanguitkering wordt beschouwd als werkloosheidsuitkering.

U vindt hierover informatie in het infoblad T21 “Hebt u recht op de opvanguitkering voor onthaalouders?”. Dit infoblad kunt u krijgen bij uw uitbetalingsinstelling of bij het werkloosheidsbureau van de RVA . U kunt het ook downloaden van de website  www.rva.be.

U mag een overlevingspensioen cumuleren met opvanguitkeringen zolang u het krediet van 12 maanden waarbinnen cumulatie met uitkeringen mogelijk is, niet hebt bereikt.

Indien u opvanguitkeringen geniet, moet u, via uw uitbetalingsinstelling, bij de RVA aangeven dat u een overlevingspensioen geniet.

Het bedrag van het pensioen wordt in geval van cumulatie echter op jaarbasis beperkt. Voor meer info hierover kan u terecht bij de Federale Pensioendienst.Na deze periode van 12 maanden moet u kiezen tussen het overlevingspensioen en de uitkeringen.

Aanvullende vergoedingen

Het betreft hier vergoedingen die de werkgever betaalt in het kader van een stelsel van werkloosheid met bedrijfstoeslag (SWT) of een stelsel van pseudowerkloosheid met bedrijfstoeslag (pseudo-SWT).

U zal deze vergoedingen meestal combineren met een werkloosheidsuitkering.

Tijdens de periode van 12 maanden waarbinnen cumulatie van een overlevingspensioen met werkloosheidsuitkeringen mogelijk is, wordt de aanvullende vergoeding behandeld als een werkloosheidsuitkering.

Indien u na deze periode van 12 maanden geen werkloosheidsuitkeringen meer ontvangt, maar de aanvullende vergoeding nog geniet tijdens een periode van werkhervatting, zal zij door de pensioensector worden beschouwd als een beroepsinkomen.

In dat geval is de aanvullende vergoeding slechts cumuleerbaar met het overlevingspensioen binnen de toegelaten inkomensgrenzen. Deze cumulatie is onbeperkt in de tijd.

Concrete situaties van mogelijke cumulatie met een overlevingspensioen

1/ U bent aan het werk 

Tijdens uw tewerkstelling
U wordt tijdelijk werkloos gesteld

U kunt uitkeringen genieten als tijdelijk werkloze in functie van uw arbeidsregime, zolang u het krediet van 12 maanden waarbinnen cumulatie met uitkeringen mogelijk is, niet hebt bereikt. Het bedrag van het pensioen wordt dan echter beperkt.

U bent deeltijdse werknemer en u ontvangt een inkomensgarantie-uitkering

U kunt de inkomensgarantie-uitkering verder genieten indien u de voorwaarden vervult voor de toekenning van deze uitkering en u het krediet van 12 maanden waarbinnen cumulatie met uitkeringen mogelijk is, niet hebt bereikt. Het bedrag van het pensioen wordt dan echter beperkt.

U geniet een activeringsuitkering

U mag dit voordeel, binnen de grenzen van de betrokken reglementering, tot het einde van uw tewerkstelling cumuleren met het overlevingspensioen.

Het bedrag van uw loon, dat het activeringsbedrag omvat, mag echter niet hoger zijn dan de door de pensioensector toegelaten inkomensgrens. Is het bedrag hoger, dan kan de pensioensector het overlevingspensioen voor het betrokken kalenderjaar terugvorderen.

U geniet een werkhervattingstoeslag

U mag dit voordeel, binnen de grenzen van de betrokken reglementering, tot het einde van uw tewerkstelling cumuleren met het overlevingspensioen.

Het bedrag van uw loon, vermeerderd met de toeslag, mag echter niet hoger zijn dan de door de pensioensector toegelaten inkomensgrens. Is het bedrag hoger, dan kan de pensioensector het overlevingspensioen voor het betrokken kalenderjaar terugvorderen.

Uw tewerkstelling wijzigt of eindigt
De wijziging of het einde komt er op uw initiatief
  • U vermindert uw arbeidsprestaties met de bedoeling dit pensioen te kunnen genieten.
    U wordt beschouwd als een vrijwillig deeltijdse werknemer.

    Dat houdt in:

    • U kunt tijdens uw deeltijdse tewerkstelling geen aanspraak maken op een inkomensgarantie-uitkering;
    • Indien u tijdens uw deeltijdse tewerkstelling tijdelijk werkloos wordt gesteld, kunt u gedurende de 12 maanden waarbinnen de cumulatie mogelijk is uitkeringen als tijdelijk werkloze ontvangen. Het bedrag van het pensioen wordt dan echter beperkt;
    • Indien u deze betrekking onvrijwillig verliest en toelaatbaar bent, kunt u gedurende de kredietperiode van 12 maanden uitkeringen ontvangen als volledig werkloze, samen met het pensioen. Het bedrag van het pensioen wordt dan echter beperkt.

      U zal in principe toegelaten worden als vrijwillig deeltijdse werknemer.

      Uitzonderlijk kan u toch toegelaten worden als voltijds werknemer indien het minder dan 3 jaar geleden is dat u bent overgestapt van een voltijdse naar een deeltijdse betrekking en op voorwaarde dat u op het ogenblik van deze vrijwillige vermindering van de arbeidstijd reeds voltijds toelaatbaar was. In dat geval moet u zich laten inschrijven en beschikbaar zijn voor de voltijdse arbeidsmarkt.

      De periode van 3 jaar kan in bepaalde gevallen worden overschreden: voor bijkomende informatie, zie de infobladen nr. T31 "Hebt u recht op uitkeringen na een betrekking?” en nr. T39 "Hebt u recht op uitkeringen na een onderbreking van volledige werkloosheid?".
      Deze infobladen kunt u krijgen bij uw uitbetalingsinstelling of bij het werkloosheidsbureau van de RVA.  U kunt ze ook downloaden van de website www.rva.be.

  • U verlaat uw tewerkstelling met de bedoeling dit pensioen te kunnen genieten.

    U kunt geen uitkeringen als volledig werkloze genieten aangezien u niet onvrijwillig werkloos bent.

De wijziging of het einde komt er op initiatief van de werkgever
  • Uw werkgever stelt een einde aan uw arbeidsovereenkomst maar u kunt in dienst blijven met minder uren.

    U kunt tijdens deze nieuwe deeltijdse tewerkstelling de inkomensgarantie-uitkering genieten. U moet wel de voorwaarden vervullen voor de toekenning van deze uitkering en u mag het krediet van 12 maanden waarbinnen cumulatie met uitkeringen mogelijk is, niet hebben bereikt. Het bedrag van het pensioen wordt dan wel beperkt.

    Opgelet! Er bestaat een carenzperiode van 3 maanden, die onmiddellijk volgt op het einde van de opzeggingsperiode of de periode gedekt door een verbrekingsvergoeding. Tijdens deze carenzperiode kunt u geen inkomensgarantie-uitkering ontvangen indien u deeltijds terug aan het werk gaat bij dezelfde werkgever waar u voorheen voltijds werkte.

  • U wordt volledig werkloos.

    Indien u kunt worden toegelaten tot de werkloosheid op basis van een voltijdse of deeltijdse tewerkstelling, kunt u de uitkeringen als volledig werkloze cumuleren met het overlevingspensioen binnen het krediet van 12 maanden. Het bedrag van het pensioen wordt dan wel beperkt.  

2/ U bent werkloos

Tijdens uw werkloosheid

U kunt gedurende 12 al dan niet opeenvolgende maanden de uitkeringen cumuleren met een (beperkt) overlevingspensioen.

U moet blijven voldoen aan de verplichtingen als volledig werkloze. Dat betekent onder meer dat u beschikbaar moet zijn voor de arbeidsmarkt, actief moet zoeken naar werk en ingeschreven moet zijn als werkzoekende.

U bent dus ook verplicht een werkaanbod met een gewoon inkomen te aanvaarden. Dat houdt in dat u ook beschikbaar moet zijn voor een tewerkstelling met een inkomen dat niet cumuleerbaar is met het pensioen. Het is mogelijk dat uw pensioen wordt teruggevorderd indien uw loon hoger is dan de grensbedragen voor inkomsten uit arbeid.

De verplichting om een betrekking te aanvaarden bestaat niet indien u vrijgesteld bent van beschikbaarheid voor de arbeidsmarkt.

U vindt later werk

Tijdens deze tewerkstelling hebt u eventueel recht op:

  • de inkomensgarantie-uitkering als deeltijdse werknemer, indien u de voorwaarden met betrekking tot de toekenning van deze uitkering vervult;
  • uitkeringen tijdelijke werkloosheid in functie van uw arbeidsregime in geval van tijdelijke werkloosheid.

De voorwaarde is wel dat het krediet van 12 maanden waarbinnen cumulatie van het overlevingspensioen (met beperkt bedrag) met uitkeringen mogelijk is, niet is uitgeput.

Indien u deze tewerkstelling onvrijwillig verliest, kan u opnieuw uitkeringen als volledig werkloze genieten terwijl u het overlevingspensioen ontvangt. U moet wel nog steeds toelaatbaar zijn tot het recht op uitkeringen en u mag uw overlevingspensioen nog geen 12 maanden hebben gecumuleerd met uitkeringen.

U vat een tewerkstelling aan waarvoor u een activeringsuitkering zou willen ontvangen.

U kunt eventueel een activeringsuitkering genieten tijdens uw tewerkstelling.

Dat kan wel alleen maar

  • indien u de voorwaarden vervult met betrekking tot de toekenning van dit voordeel;
  • en u op het tijdstip van de aanvraag van de activeringsuitkering het krediet van 12 maanden waarbinnen cumulatie van een overlevingspensioen met uitkeringen mogelijk is, niet hebt bereikt,

Het bedrag van uw loon, dat het activeringsbedrag omvat, mag niet hoger zijn dan de door de pensioensector toegelaten inkomensgrens. Is het bedrag hoger, dan kan de pensioensector het overlevingspensioen voor het betrokken kalenderjaar terugvorderen.

U vat een tewerkstelling aan waarvoor u een werkhervattingstoeslag zou willen ontvangen.

U kunt eventueel een werkhervattingstoeslag genieten tijdens uw tewerkstelling.

Dat kan wel alleen maar

  • indien u de voorwaarden vervult met betrekking tot de toekenning van dit voordeel;
  • en u op het tijdstip van de aanvraag van de werkhervattingstoeslag het krediet van 12 maanden waarbinnen cumulatie van een overlevingspensioen met uitkeringen mogelijk is, niet hebt bereikt.

Het bedrag van uw loon, vermeerderd met de toeslag, mag niet hoger zijn dan de door de pensioensector toegelaten inkomensgrens. Is het bedrag hoger, dan kan de pensioensector het overlevingspensioen voor het betrokken kalenderjaar terugvorderen.

Mag u een overlevingspensioen op basis van een andere dan de algemene Belgische regeling cumuleren met uitkeringen?

Indien u uitkeringen geniet, moet u, via uw uitbetalingsinstelling, aan de RVA melden dat u een overlevingspensioen ontvangt

Overlevingspensioenen op basis van een specifieke regeling (buitenlandse pensioenen, pensioenen ingevolge tewerkstelling bij internationale instellingen, ...) zijn eventueel cumuleerbaar met uitkeringen.

De volgende voorwaarden moeten echter worden vervuld:

  • de werkloosheid mag niet te wijten zijn aan de stopzetting of de vermindering van de arbeid omwille van het ontvangen van het pensioen;
  • het stelsel dat het pensioen toekent, mag de cumulatie met de uitkeringen niet verbieden;
  • het stelsel dat het pensioen toekent, mag geen beperkingen aan de beschikbaarheid voor de arbeidsmarkt opleggen (bv. beperken van de mogelijkheid om het pensioen te cumuleren met arbeid door het opleggen van inkomensgrenzen).

Indien tegelijk aan deze voorwaarden is voldaan, kan het overlevingspensioen onbeperkt in de tijd met uitkeringen worden gecumuleerd. Indien het maandbedrag van het pensioen hoger is dan 443,04 euro (bedrag geldig op 01.01.2024), zal het bedrag van de werkloosheidsuitkering wel worden verminderd in functie van het bedrag van het pensioen.

Het is mogelijk dat het stelsel op grond waarvan het pensioen wordt toegekend een beperking op de beschikbaarheid voor de arbeidsmarkt bevat, maar de beperkte cumulatie met uitkeringen toelaat (via een beperking van het bedrag van het pensioen). In dat geval geldt dezelfde regeling als voor een Belgische overlevingspensioen.